YOZGAT-FİZİKİ YAPI VE İKLİM

Yozgat ilinin % 38’i dağlardan, % 51’i platolardan ve % 11’i ovalardan ibârettir. Genel olarak “Bozkır” görünümündedir.
Dağları: Yozgat ilinde dağların daha çoğu doğu, batı ve orta kısmındadır. Başlıca dağları Akdağlar, Karababa Dağları ile Çamlıbel Dağları ve bunların uzantılarıdır. Akdağ (Hamza Sultan Tepesi 2281 m), Sivritepe (2076 m), Sırıklıdağ (2090 m), Karababa Dağı (2235 m), Deveci Dağı (1907 m), Geyiklidağ (1933 m), Kokenez Dağı (1524 m), Yazır Dağı (1683 m), Dağnı Dağı (1755 m) ve Keklicek Dağı (1350 m)dir.
Yozgat il topraklarının yarısı plato ve yaylalarla kaplıdır. Bunlardan Bozok Yaylası Orta Anadolu’nun başlıca platosudur. Ortalama yüksekliği 1200-1400 metredir.
Ovaları: Yozgat ili vâdileri büyük ovalar hâlinde geniş değildir. Delice Irmak Vâdisi ile Çekerek Suyu Vâdisi bâzı yerlerde genişliyerek verimli ovalar meydana getirmişlerdir. Delice Irmak Vâdisi boyunca Sorgun, Boğazlıyan, Şefaatli ve Yerköy Ovaları meydana gelir. Çekerek Suyu Vâdisi boyunca da Kümbet, Koyunculu ve Kadışehri düzlükleri meydana gelir.
Akarsuları: Başlıca akarsuları Delice Irmak ve Çekerek Suyudur.
Delice Irmak: Akdağların batı eteklerinden çıkar, Kanat Suyu adıyla batıya akar, Sorgun Deresini alarak Şefaatliye ulaşır. Yerköy yakınında il sınırını meydana getirir. İl sınırını aşarak biraz ileride Kızılırmak’la birleşir.
Çekerek Suyu: Yeşilırmak’ın önemli bir koludur. Sivas’ın Çamlıbel Dağlarından çıkar. Yozgat il sınırlarına girer. Akdağmâdeni çevresindeki derelerin sularını toplayıp Çekerek ilçesi yakınında il sınırlarını terk ederek Amasya il sınırına girer ve Yeşilırmak ile birleşir.
İklim ve Bitki Örtüsü
Yozgat ilinde sert kara iklimi hüküm sürer. Yaz ile kış, gece ile gündüz arasında büyük ısı farkı vardır. Isı -23°C ile + 37,1°C arasında seyreder. Senenin 40 günü kar yağışlı geçer ve 20 günü -10°C’nin altındadır. Senelik yağış ortalaması 540 mm’dir.
Bitki örtüsü: Yozgat il topraklarının % 56’sı ekili-dikili alanlardan, % 28’i ormanlardan, % 15’i çayır ve mer’alardan ibârettir. Akdağlar, Bozok Yaylasının tepeleri ile Merkez ilçede 270 hektarlık bir bölge orman ve fundalıklarla kaplıdır.
Ekonomi
Yozgat ilinin ekonomisi tarıma dayanır. Faal nüfûsun % 80’i tarım sektöründe çalışır.
Tarım: Yozgat ilinde en fazla tahıl ekimi yapılır. Buğday, arpa ve çavdar en çok yetişen ürünlerdir. Türkiye’nin beş tahıl ambarından biridir. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, çavdar, fasulye, mercimek, şekerpancarı, patates, soğan ve ayçiçeğidir. Sebze ve meyve üretimi il ihtiyacını karşılar. Elma, armut, ayva, üzüm, kayısı ve zerdali en çok yetişen meyvelerdir.
Hayvancılık: Yozgat ilinde geniş mer’alar bulunur. İlde besi hayvancılığı yapılmaz, mer’a hayvancılığı yaygındır. En çok koyun, sığır, kıl keçisi ve tiftik keçisi beslenir. Tavukçuluk ve arıcılık gelişmiştir. Hindileri meşhurdur.
Ormancılık: Yozgat ili, İç Anadolu bölgesinde orman varlığı zengin sayılabilecek bir ildir. Yaklaşık 240.000 hektar orman ve 160.000 hektar fundalığa sâhiptir. Orman içinde 86 ve orman kenarında 73 köy vardır. Yüksek yerlerde iğne yapraklı, daha az yükseklerde meşe ağaçları çoğunluktadır. Bu ormanlardan bol miktarda sanâyi odunu ile yakacak odunu elde edilir.
Mâdenleri: Yozgat ili mâdenler bakımından zengin sayılmaz. Akdağmâdeni ilçesinde kurşun ve çinko, Sorgun ilçesinde kömür yatakları işletilmektedir.
Sanâyi: Yozgat ilinde sanâyi 1970’ten sonra gelişmeye başlamıştır. 10 kişiden fazla işçi çalıştıran sanâyi iş yeri 40, 10 kişiden az işçi çalıştıran sanâyi iş yeri sayısı 600 civârındadır. Başlıca fabrika ve sanâyi kuruluşları: Çimento Fabrikası, Orta Anadolu Köyişbir Deri Sanâyii A.Ş., yem fabrikaları, un fabrikaları, Deri Sanâyi ve Ticâret A.Ş., Ayça Yağ Fabrikası, Topel Ticâret ve Sanâyi A.Ş., Gentaş Tuğla Fabrikası, Tuğsan Tuğla Fabrikası, prefabrike konut îmâl eden Teknik İnşaat ve Ticâret A.Ş., Akdağ İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Sanâyii ve Ticâret A.Ş. başlıcalarıdır (1994).
Ulaşım: Yozgat, İzmir-Afyon-Ankara-Yozgat-Erzurum-İran’a uzanan E-23 karayolu ile bütün bölgelere ulaşır. İl sınırları içinde devlet yolları 444 km, il yolları 510 kilometredir. Köylerinin % 85’inin yolları vardır. Ankara’dan Doğu Anadolu’ya uzanan demiryolu Yozgat ilinin güney batısından geçer. Yozgat merkez ilçe, demiryolu hattı üzerinde değildir. İlin Yerköy, Şefaatli ve Boğazlıyan ilçeleri demiryolu hattı üzerindedir.